Crisis bij OV als rijk niet de portemonnee trekt

DEN BOSCH – Het openbaar vervoer in Brabant is hard getroffen door corona en de gevolgen zullen tot zeker 2025 merkbaar zijn. De zeer forse daling van het aantal reizigers in 2020 (-70%) en de komende jaren betekent miljoenentekorten voor de vervoersbedrijven Arriva en Hermes. De bedrijven kunnen alleen gered worden met extra financiële steun van het Rijk om de misgelopen inkomsten uit kaart- en abonnementverkoop te compenseren.

De tegemoetkoming van het Rijk voor het OV loopt in ieder geval nog tot 1 oktober dit jaar. Die tegemoetkoming dekt 93 tot 95 procent van de kosten, waardoor de dienstregeling nu al is aangepast om het restant te compenseren. In 2021 gaat het in Zuidoost-Brabant, West-Brabant en Oost-Brabant om respectievelijk 8, 6 en 4 procent minder bussen. Het ministerie van I&W heeft aangegeven dat verdere financiële steun na 1 oktober geen zekerheid is en dat de provincies en vervoerders plannen moeten opstellen voor na die periode. Uit die plannen blijkt dat als het Rijk de tegemoetkoming staakt, de kans groot is dat het OV in een zeer negatief scenario belandt met verstrekkende gevolgen.

Tientallen miljoenen euro's tekort

“In het negatieve scenario gaat het om tientallen miljoenen euro’s tekort”, zegt gedeputeerde mobiliteit Christophe van der Maat. “Het is een verlies-verlies scenario voor alles en iedereen waarin de dienstregeling met maar liefst 20% wordt verminderd. Eén op de vijf busritten vervalt.”

Dat komt in de praktijk neer op minder bussen per uur op drukbezette lijnen, meestal geen bus meer na 21.00 uur (en soms al na 19.00 uur), het vervallen van minder goed bezette lijnen, tariefsverhogingen, mogelijk gedwongen ontslagen bij vervoerders, vervoerders die niet inschrijven op aflopende concessies en een forse knauw voor de duurzame openbaar vervoersambities van de provincie en het Rijk.

Geen goed OV meer

Gemiddeld 10 procent van de dienstregeling afhalen is het maximale, volgens Van der Maat. “Dat is echt de grens. 10% minder ritten is ook al erg veel en zal ook zeker voor sommige reizigers een verslechtering zijn, maar hiermee werken we wel toe naar een nieuwe basisdienstregeling in Brabant waarmee we, als de reizigersaantallen weer gaan groeien, ook zonder rijksteun verder kunnen. Als we nog meer ritten moeten stoppen, komen we in een negatieve spiraal terecht. Steeds meer reizigers hebben dan geen goed OV meer, daardoor is het OV voor steeds minder reizigers een goed alternatief dus die maken minder gebruik van het OV, ergo minder inkomsten wat leidt tot verdere bezuinigingen, waardoor het weer minder aantrekkelijk wordt.”