“Ajaan, meid en knecht vrijt of vecht”
VEGHEL - In Veghel is onlangs een nieuw boek verschenen: Ajaan, meid en knecht vrijt of vecht. De titel verwijst naar een oud gezegde uit vroegere tijden – tijden die volgens schrijver André van der Linden gelukkig tot het verleden behoren. Het boek vertelt het waargebeurde levensverhaal van zijn vader Adriaan van der Linden, die al op jonge leeftijd moest gaan “dienen” bij een boer.
Een jeugd vol arbeid
Een jeugd vol arbeid
Toen Adriaan pas veertien was, werd hij in de kost gedaan bij een pasgetrouwde, hardwerkende boer in Veghel. Wat volgde waren drie loodzware jaren waarin de jonge Ajaan van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat werkte, vaak zonder rust of eigen ruimte. “Mijn vader vertelde vaak over die tijd,” zegt André. “Over hoe de boer zichzelf de grootste portie pudding opschepte, of hoe hij zonder ontbijt naar de kerk moest. Elke keer als we langs de boerderij reden waar hij destijds woonde, keek hij omhoog naar het raam waar zijn bed stond – direct onder de open pannen.”
Dromen van een eigen boerderij
Ondanks die zware jaren bleef Adriaan ervan dromen om ooit zelf boer te worden. “Het was keihard werken, dag en nacht,” vertelt de inmiddels 91-jarige Veghelaar. “Boven op zolder stond mijn bed, met alleen een kistje ernaast. Dat was al het privé dat je had.”
Vrije tijd kende hij nauwelijks. “Zondagmiddag was ik vrij, maar dan moest ik wel op tijd terug zijn om de koeien te melken,” zegt hij. Meerdere keren probeerde Ajaan te ontsnappen aan het harde bestaan, maar telkens werd hij weer teruggestuurd. Zelfs met een gebroken arm moest hij zijn werk hervatten. “Je was thuis uit de kost,” legt hij uit. Zijn loon? Een karige 175 gulden per jaar – geld dat rechtstreeks naar zijn vader ging. Zelf kreeg hij slechts twee kwartjes zakgeld per week.
Vrije tijd kende hij nauwelijks. “Zondagmiddag was ik vrij, maar dan moest ik wel op tijd terug zijn om de koeien te melken,” zegt hij. Meerdere keren probeerde Ajaan te ontsnappen aan het harde bestaan, maar telkens werd hij weer teruggestuurd. Zelfs met een gebroken arm moest hij zijn werk hervatten. “Je was thuis uit de kost,” legt hij uit. Zijn loon? Een karige 175 gulden per jaar – geld dat rechtstreeks naar zijn vader ging. Zelf kreeg hij slechts twee kwartjes zakgeld per week.
Geloof en gehoorzaamheid
Het geloof speelde in zijn jeugd een grote rol. “Ik geloofde echt in God,” vertelt Adriaan. “Maar vooral omdat je bang werd gemaakt. Als je iets verkeerd deed, werd gezegd dat je niet naar de hemel zou gaan.” Toch kende die periode ook lichtpuntjes. Soms mocht Ajaan op stap met vrienden of dansen op de kermis. “Dat vond ik prachtig. Als een meisje goed kon dansen, vroeg ik haar meteen nog een keer,” lacht hij. Zijn eerste zoen kreeg hij van Jaantje – al diende er bij dezelfde boer ook nog een aardig meisje waar hij goed mee kon opschieten. Of dat vrijen of vechten werd? “Dat laat ik graag aan de lezers over,” zegt zoon André met een knipoog. “Maar dat mijn vader later kinderen kreeg met mijn moeder, dat staat vast.”
Boek verkrijgbaar
Boek verkrijgbaar
Het boek Ajaan, meid en knecht vrijt of vecht kost €10 en is verkrijgbaar bij Boekhandel Schellen in Veghel. Meer achtergrondinformatie is te vinden op www.andrevanderlinden.nl.
